http://www.lbt.lk/index.php/markets/market-news2038975635/news-a-announcements1051743109/527-broker-bubble
මේ දිනවල යළි යළිත් බිද වැටෙම්න් පවත්නා කොටස් වෙළෙඳ පොල තත්ත්වයන් පිළිබඳ සම්පුර්න වගකිම අඩු වෘත්තිමය නිපුණතාවයන් පෙන්නුම් කරමින් සිටින කොටස් තැරුවිකරුවන්ම භාර ගත යුතු යැයි තැරුවිකාර ආයතන ප්රධානිහු විවිධ තර්ක විතර්ක ඉදිරිපත් කරමින් රන්දොර වෙත අවධාරනය කර සිටියහ.
එලෙසම වැඩිවන පොලි අනුපාතයන් කොටස් වෙළෙඳ පොලින් ජනතාව සාපේක්ෂව අඩු අවදානම් බැංකු හා මුල්යායතන වෙත ඇදි යාමට රුකුල් දිමේ වටා පිටාවක්ද දැන් ගොඩ නැගි ඇති බවද මේ අය සදහන් කරති.
වැඩිවන ඉන්ධන මිලේ බලපැම ගැන සදහන් කරම්න් මේ පිරිස සදහන් කර සිටියේ මේ මිල වැඩිවිම ඉන්දියන් ඔයිල් සමාගමට හිතකරව බල පාද්දි රෝයල් සෙරමික්,පිරමල් ග්ලාස් ඇතුළු විශාල වශයෙන් ඉන්ධන යෙදවුම් මත යැපෙන සමාගම් වෙත අහිතකර බලපැමි සිදු කල හැකි බවයි.
කොළඹ කොටස් වෙළෙඳ පොල බිද වැටිමේ ප්රවනතාව ඊයේ අඛණ්ඩ අට වෙනි දිනටත් ක්රියාත්මක වෙමින් සියළු කොටස් මිල දර්ශකය ඒකක 5,199.98 දක්වා සියයට 2.2 ක් හෙවත් ඒකක 2.2 කින්ද මිලංක මිල දර්ශකය ඒකක 4,524.17 දක්වා සියයට 2.23 ක් හෙවත් ඒකක 102.97 කින්ද පහළ ගියේය.
කොටස් වෙළෙඳ පොළ ගණු-දෙනු සිදු වු අවසන් දින 04 තුල වෙළෙඳ පොලට රුපියල් බිලියන 142 ක් අහිමි වි ඇති අතරේ මේ වසරට වෙළෙඳ පොළ සියයට 15 කින් දර්ශක අගයේ පහළ යාමක් වාර්තා කර ඇති බවද තැරුවිකාර ආයතන කියයි.
මෙම දින 04 තුල විදේශ ආයෝජන දායකත්වයක් වෙළෙඳ පොළ තුල දක්නට නොලැබුන බවද සදහන්ය.
කෙසේවෙතත්,බොහෝමයක් කොටස් දැන් ගණු-දෙනු වන්නේ පසුගිය සති 52 ක කාලය තුල වාර්තා වු අඩුම මිල ගණන් වලට බවද තැරුවිකරුවෝ පවසති.
මෙම ප්රධානින් සියළුම දෙනා එක් පොදු මතයකට එමින් අවධාරනය කර සිටියේ මේ දිනවල කොටස් වෙළෙඳ පොල බිද වැටිමට මුළික හේතුව තැරුවිකාර ආයතන සිදු කරමින් පවත්නා බලහත්කාර විකුණුම් බවයි.
දිගින් දිගටම සිදු වන මෙම මිල දර්ශක පහළ යාමි නිසා අඛණ්ඩව ආයෝජකයිනගේ මුළු ආයෝජන කළඹ (මුළු කොටස් වෙළෙඳ පොළ ආයෝජන වටිනාකම)පහල යාමට තුඩු දේ.
ඔවුනගේ මුළු ආයෝජනයෙන් සියයට 50ක මට්ටමක් ඉක්මවා ණයට ගත් කොටස් ඇති විටක නියාමන රේගුලාසි අනුව යමින් සිදුවන ආන්තික ණය කැදවිමි මත ඒවා මුදලින් පිරවිමට ආයෝජකයින් අපොහොසත් වන අවස්ථාවේදි මෙම බලහත්කාර විකුණුමි සිදු කිරිමට තැරුවිකාර ආයතන පියවර ගනී.
හෙරමිලා සිකුරිටිස් ප්රධාන විධායක රවි අබේසුරිය
“කිසිදු වෘත්තිමය පරිනත බවකින් තොරව, කොටස් වෙළෙඳ පොළ මුලධර්ම හා න්යය ධර්මයන්ගෙන් බැහැරව තැරුවිකාර ආයතන එක්තරා අන්දමක බලහත්කාරයෙන් ආන්තික ණය උගුලක ආයෝජකයින් කොටු කර තිබේනවා. කිසිදු විචක්ෂණ ශිලි බවකින් තොරව හුදු ආන්තික ණය දෙන්නන්ගේ මේ වහසි බස් වලට රැවට් ආයෝජකයින් එම ණය ලබා ගැනිමත් නිසා මෙම අවසානවන්ත බිද වැටිමේ ප්රතිවිපාක වලට අහිංසක සුළු පරිමාන ආයෝජකයින් ලක්ව තිබේනවා.’
වැඩිදුරටත් කරුණු දක්වමින් රවි අබේසුරිය මහතා සදහන් කළේ,පසුගිය වසරේ අග භාගය වන විට 20 ඉක්මවා තිබු වෙළෙඳ පොල P/E හෙවත් මිල ඉපැයුමි අනුපාතය මේ වන විට 12.6X මටිටමට පහළ වැටි ඇති බවත් එය 08/09 මට්ටමකට පහත වැටිම ඉතා හොද මිලදි ගැනිමේ වටා පිටාවක් ඇති කරන බවයි.
‘මේ P/E එක 20 ට ගිය දවස් වල අපි අනන්තවත් කිවිවා දැන් මාර්කට් එක අධි ප්රමානය වෙලා මාර්කට් එකෙන් අයින් වෙන්න කියලා .කෝ මේ ආයෝජකයෝ ඇහුවේ නැහැ.තැරුවිකාර ආයතන මේ තත්ත්වය තියෙද්දිත් දිගින් දිගටම ණය දුන්නා අසීමාන්තිකව.මොකද?කොටස් වෙළෙඳ පොලින් තමන්ට ලැබෙන කොමිස් මුදලට වඩා ඉතා ඉහළ ආදායමක් ලාභයක් මේ ආන්තින ණය වෙතින් (මේ වන විට ආන්තික ණය පොලි අනුපාතය සියයට 24 ක මට්ටමේ පවති) ඒ අයට ලැබෙන නිසා ඒ අය කරන්නේ ඉවක් බවක් නැතිව ණය දෙන්න ආයෝජකයෝ පොළඹවා ලිමයි.’
‘දැන් මොකද වෙලා තියෙන්නේ?මේ බිද වැටෙන ප්රවනතා දැකලා ආයෝජකයෝ අනියත බියක් ඇති කර ගෙන කොටස් වෙළෙඳ පොළ දාලා යනවා.’
සුළු පරිමාන කොටස් ආයෝජකයින් අතර ජනප්රියතම කොටස් තැරුවිකාර ආයතනයක් වන කැපිටල් ට්රස්ටි හි අධ්යක්ෂක හා පර්යේෂන අංශ ප්රධානි සරත් රාජපක්ෂ
මේ මතයට තරමක් වෙනස් තර්කයක් ඉදිරිපත් කරමින් සුළු පරිමාන කොටස් ආයෝජකයින් අතර ජනප්රියතම කොටස් තැරුවිකාර ආයතනයක් වන කැපිටල් ට්රස්ටි හි අධ්යක්ෂක හා පර්යේෂන අංශ ප්රධානි සරත් රාජපක්ෂ අවධාරනය කර සිටියේ ,යළි යළිත් බිද වැටෙම්න් පවත්නා කොටස් වෙළෙඳ පොල තත්ත්වයන් මඟ හරවා ගැනිමට නම් මේ දිනවල තැරුවිකාර ආයතන විසින් ආන්තික ණය මත සිදු කරන විකුණුමි සති කිහිපයකට තාවකාලිකව නතර කර සුළු පරිමාන ආයෝජකයින් දිරි ගන්වන කටයුතු සිදු කල යුතු බවයි.
මේ කොටස් වෙළෙඳ පොලට වල කපන්නේ අපේ සහෝදර තැරුවිකරුවෝම තමයි.මේ අය ඉවක් බවක් නැතිව සිදු කරන ආන්තික ණය විකිණිමි ප්රධාන වශයෙන් මේ බිද වැටිමට බලපානවා.ඒ හැරෙන්නට නියාමක කඩිමුඩියේ එන්වයර්මෙන්ටල් රිසෝර්ස් සමාගමේ කොටස් බලපත්ර ගණු-දෙනු විම අත්හිටුවිම නිසා සුළු පරිමාන ආයෝජකයෝ වගේම තැරුවිකාර ආයතනත් තමන්ගේ ආයෝජන කළඹ කළමනාකරණය සම්බන්ධයෙන් උග්ර ගැටළු වලට මුහුණ දි සිටින්නේ යැයි හෙතෙම කියයි.
වැඩිදුරටත් අදහස් දැක්වු සරත් රාජපක්ෂ මහතා
‘මේ කොටස් වෙළෙඳ පොල ගාමක බලවේගය වන්නේ සුළු පරිමාන ආයෝජකයෝයි.මේ අය ආයෝජනය කරන ප්රමානය කුඩා වුනාට සමස්තයක් ලෙස කොටස් වෙළෙඳ පොලට මේ අයට කරන්න පුළුවන් බලපැම ඉතා විශාලයි.’
‘GREG කියන්නේ මේ සුළු පරිමාන ආයෝජකයිනගේ සිත් ගත්ම සමාගමයි. විවිධ නියාමන මැදිහත් විමි හා නිතිමය ක්රියා මාර්ග නිසා එහි කොටස් මිල පසු බසින්නට පෙර ආයෝජකයින් විශාල ප්රාග්ධන ලාභ මෙම කොටස් මගින් උපයා ගනු ලැබුවා.මේ නිසා කුඩා කොටස් අතර රජා GREG නම් Reef,SFS, CLND, REG, CTLD කියන්නේ පරිවාර පරපුරයි.’
‘මේ , GREG warrant two ප්රශ්නේ නිසා මේ අය විතරක් නොවේ ආන්තික ණය දිපු තැරුවිකාර ආයතනත් වැටුනා.මේ නිසා විශාල වශයෙන් විකිණිම් සිදු වෙනවා.’
මගේ අදහස වන්නේ මේ වගේ වෙළෙඳ පොල ඉතා සංවේදි තීරණ ගැනිමේදි වඩා තික්ෂනව කටයුතු කල යුතු බවයි.මේ නිසා මම නියාමන බලධාරින්ගෙන් හා රජයෙන් මේ ගැන වහා අවධානය යොමු කරන්න කියලා ඉල්ලා සිටිනවා.
වත්මන් කොටස් වෙළෙඳ පොල තත්ත්වය ගැන අදහස් දක්වමින් සරත් රාජපක්ෂ මහතා මෙසේද සදහන් කළේය.
‘මේ ජනප්රිය කොටස් මත මිලදි ගැනිමේ සංඥා පැමිණි විගස කොටස් වෙළෙඳ පොල දර්ශක ඉහළ යාවි.එවිට සුළු පරිමාන ආයෝජකයිනගේ ආන්තික ණය තත්ත්වයන් ඉහළ ගොස් මිලදි ගැන්මේ හැකියාව වර්ධනය වේවි.’
‘මේ නිසා අපේ තැරුවිකරුවන් අවධානයට ගත යුත්තේ මේ ඉතා සංවේදි සුළු පරිමාන ආයෝජකයින් ආන්තික ණය උගුලෙන් අවම වශයෙන් සති කිහිපයකටවත් මුදවා ගෙන කොටස් වෙළෙඳ පොල ට සුපුරුදු ජවයෙන් කටයුතු කරන්නට ඉඩ දෙන ලෙසයි.’
SKM තැරුවිකාර ආයතනයේ පර්යේෂන අංශ ප්රධානි ආර්.එම්.බ් සේනානායක
SKM තැරුවිකාර ආයතනයේ පර්යේෂන අංශ ප්රධානි ආර්.එම් .බ් සේනානායක මහතා සදහන් කළේ, පසුගිය කාලයේ තැරුවිකාර ආයතන විශාල වශයෙන් ණය ලබා දුන්නා.මේ නිසා ණය මත කෘතිමව කොටස් වෙළෙඳ පොළ මිල ඉහළ යාමක් අපි පසුගිය කාලයේ දැක්කා.දැන් ආන්තික ණය අය කර ගැනිමේ දුෂ්කරතාවයන්ගෙන් ඇතැම් තැරුවිකාර අයතන පෙලෙනවා.මේ නිසා යාන්තමන් කොටස් වෙළෙඳ පොළ දර්ශක උඩ ගිය අවස්ථාවන්හිදි මේ අය කරන්නේ මේ ආන්තික ණය ආපසු අය කර ගැනිම වෙනුවෙන් එම කොටස් විකුණා දැම්මයි.
‘විශාල වශයෙන් සිදු කරන මෙම විකුණුමි නිසා මේ දිනවල කොටස් වෙළෙඳ පොල බිද වැටිම් අඛණ්ඩව සිදු වෙනවා යන්නයි.’
කැපිටල් එලායන්ස් කොටස් තැරුවිකාර සමාගමේ ප්රධාන විධායක හරින් ලාල් අතුරුපහන
‘මෙම බලහත්කාර විකුණුමි හා කැළඹිලි සහගත විකිණිලි මත කොටස් වෙළෙඳ පොළ සියළු කොටස් දර්ශක අගය ඒකක 5000ක මට්ටමකට බසු බසමින් සිටිනවා. යමි හෙයකින් එම සිමාවද පසු කලහොත් මිලග නැවතුම් සිමාව වන ඒකක 4700 සිමාවේ සිට කොටස් වෙළෙඳ පොළ මිල ඉහළ යාමේ හැරවුම් ලක්ෂයන් පෙන්නුම් කරමින් තිබේනවා.’
බාටිලිට් කොටස් තැරුවිකාර සමාගම
මේ අතරේ බාටිලිටි කොටස් තැරුවිකාර සමාගමේ පර්යේෂන වාර්තාවක් ද හරින් ලාල් අතුරුපහන මහතාගේ මතය සනාළු කරමින් පෙන්වා දෙන්නේ, සියළු කොටස් මිල දර්ශක අගය 5,450 තිරණාත්මක අදියර පසුකරමින් 5000 ක මට්ටමකට ඇදි යන බවත් එම සිමාවද පසු කල හොත් කොටස් වෙළෙඳ පොල තාක්ෂන විශ්ලේෂනය අනුව ඊළඟ Fibonacci අදියර ඒකක 4700 බවයි.
මෙවැනි මිල දර්ශක අගය ඒකක 5000 දක්වා පහළ යාමක් තමන් පසුගිය ඔක්තොම්බර් මාසයේදි තමන් පුරෝකතනය කලද මේ තරම් ඉක්මනින් එය සිදු වේ යැයි තමන් අපේක්ෂා නොකල බවද එම සමාගම කියයි.
මිලංක මිල දර්ශකයද 4800 යේ තිරණාත්මක සිමා පසු කරමින් මේ වන විට 4400 සහායක අදියර දක්වා ගමන් කරමින් තිබෙන බවද එම වාර්තාව කියයි.
ඉහළ යන පොලි අනුපාත තත්ත්වයන් තුල රටේ උද්ධමන භීතිය හා රුපියල මත දැඩිව මේ දිනවල කරන බලපැමද සැලකිල්ලට ගත යුතු බවද එම සමාගම කියයි.
මේ වන විට විදේශ විනිමය වෙළෙඳ පොළ අස්ථාවරවිමි වලක්වා ලිමට ශ්රී ලංකා මහ බැංකුව දැනටමත් තම විදේශ සංචිත වලින් රුපියල් බිලියන 02 ක් වෙළෙඳ පොල වෙත මුදා හැර ඇත.
පසුගිය ජනවාරියේ කොළඹ කොටස් වෙළෙඳ පොළ වෙත රුපියල් මිලියන 471 ක විදේශ ආයෝජන ලැබුනද ඒවා වැඩිමනක්ම ඉලක්ක වුයේ මෙ දිනවල ඉතා අඩු මිලකට මිල නියමව ඇති ජොන් කීල්ස්,කොමාර්ෂල් බැංකුව හා එක්ස්පෝ ලංකා වැනි ඉහළ වෙළෙඳ පොල ප්රාග්ධනිකරණයක් ඇති සමාගම් වෙතයි.
කෙසේවෙතත්,විදේශ ආයෝජකයින් සදහා කොළඹ කොටස් වෙළෙඳ පොල තවමත් මිල අධික වෙළෙඳ පොලක් බව පවසන බාටිලිටි කොටස් තැරුවිකාර සමාගම, මිල ඉපැයුම් අනුපාතය අතින් ආකර්ෂනිය (08 ක මටට්මේ මිල ඉපැයුම් අනුපාතයක් ඇති) තත්ත්වයක් ඇති සිංගප්පුරුව හා වියට්නාමය දෙසට වැඩි ආයෝජන නැඹුරුවක් දක්නට ඇති බවද සදහන් කරයි.ශ්රී ලංකාව විදේශ ආයෝජකයින්ට ආකර්ෂනීය වෙළෙඳ පොලක් විමට නම් මිල ඉපැයුමි අනුපාතය 5/ 7 මටිටමක තිබිය යුතු බවද එම වාර්තාව කියයි.
කෙසේවෙතත්,පසුගිය දෙසැම්බර් කාර්තුවේ ලැයිස්තුගත සමාගම් වල ඉපයිමි සතුටුදායක මට්ටමක තිබෙන බවද එම වාර්තාවේ සදහන්ය.
පසුගිය බ්රහස්පතින්දා වෙළෙඳ පොල බිද වැටිමි හමුවේ කොළඹ කොටස් වෙළෙඳ පොල සියළු කොටස් හා මිලංක මිල දර්ශකයේ සාපේක්ෂ බල දර්ශකය අධි විකුණුමි කලාපයේ සීමා පසු කරමින් ඇත.
මේ අතරේ මධ්යස්ථ කොටස් වෙළෙඳ පොල ක්රියාකාරින් චෝදනා කරන්නේ මුල්ය වර්ෂය අග තම ශේෂ පත්රයට වන බලපැම් වලක්වා ලිම සදහා ආන්තික ණය බහුල වශයෙන් දි ඇති සමාගම් විවිධ උපක්රම යොදවන බවයි.නැවත ආන්තික ණය රේගුලාසි ලිහිල් කරන ලෙස කර ඇති ඉල්ලිමද මෙවැන්නක් බවද ඔවුහු චෝදනා කරති.